[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zob.M.Oachorowski, Nowy imperializm.Warszawa 1995, s.80."" Zob.np.M.Przeciszewski, Manipulacje serwisem KAI, „S³owo" z 5 I 1995; J.R.Nowak, Intryga Kwaœniewskiego i Michnika? „S³owo" z 16 X 1995; R.Wrzesiñski, Walka z Koœcio³em trwa, „S³owo" z 19 X 1995.IV.Cele manipulacjiWieloœæ form manipulacji oraz daleko id¹ce zró¿nicowanie w stosowanychtechnikach i w podejmowanych inicjatywach, a tak¿e skrytoœæ dzia³aniasprawiaj¹, ¿e w rozwa¿aniach na temat jej celów trzeba odst¹piæ odszczegó³owych analiz i dociekañ.Jednak¿e krytyczna ocena konkretnych faktówz dziedziny manipulacji pozwala wy³oniæ g³Ã³wne cele jej funkcjonowania, a tymsamym bli¿ej jeszcze poznaæ naturê i skutki dzia³añ mani-pulatorskich.Licz¹ siê tylko cele manipulatorówNale¿y najpierw podkreœliæ, ¿e zabiegi podejmowane w ramach manipulacjirealizuj¹ zawsze cele, które istniej¹ poza cz³owiekiem, bêd¹cym ichbezpoœrednim przedmiotem.Manipulatorzy osi¹gaj¹ za-135Cele manipulacjiwsze w³asne cele, albo cele swoich mocodawców i g³Ã³wnych dysponentów.Widaæ towyraŸnie, gdy porównuje siê ze sob¹ dwie aktywnoœci cz³owieka: wychowanie imanipulacjê1.Dla manipulatorów cz³owiek nie tylko nie jest celem ich dzia³alnoœci, leczstaje siê œrodkiem do osi¹gniêcia tych celów, które istniej¹ poza nim.A wiêc wmanipulacji idzie zasadniczo o coœ, co istnieje poza cz³owiekiem bêd¹cym jejadresatem, a co stanowi dobro grupy mocodawców i dysponentów.Natomiast wwychowaniu idzie zawsze o kogoœ, tj.o cz³owieka i jego osobowy rozwój.Celemg³Ã³wnym dzia³añ wychowawczych jest rzeczywiste dobro wychowanka.Gdy wiêc w wychowaniu drugi cz³owiek jest osob¹-partnerem, to w manipulacjijej adresat staje siê wy³¹cznie przedmiotem oddzia³ywañ, a nawet narzêdziem doosi¹gniêcia celów, których wcale nie zna.Wychowanie wyzwala cz³owieka z ró¿nych zniewoleñ, tymczasem manipulacjauzale¿nia go ca³kowicie i czyni w pe³ni dyspozycyjnym.Widaæ to najwyraŸniejna136Prawdziwe cele manipulacjietapie prania mózgu, do którego manipulacja polityczna nieuchronnie prowadzi.W nastêpstwie dzia³añ manipulators-kich nastêpuje zdobywanie cz³owieka, a nawetzaw³adniêcie nim i dowolne dysponowanie.Ostatecznie przecie¿, jak twierdzi³C.W.Mills, manipulacja d¹¿y do pozyskania spo³eczeñstwa".Z tej racji ka¿dapropaganda polityczna zabiega o stosowanie technik manipulatorskich.Celeg³Ã³wne manipulacji s¹ zatem wyj¹tkowo na rêkê tej propagandzie.Dowolnesterowanie spo³eczeñstwem jest przedmiotem marzeñ ka¿dego dysponentapropagandy i staje siê jednym z g³Ã³wnych motywów jego skutecznych dzia³añ.Prawdziwe czy upozorowane cele?Pewne formy manipulacji ulegaj¹ jednak ujawnieniu i staj¹ siê czêstoprzedmiotem wypowiedzi w ramach opinii publicznej.W takich sytuacjachdysponenci manipulacji podejmuj¹ próby wyt³umaczenia swoich dzia³añ.Wskazuj¹wtedy na cele i motywy, które maj¹ w ich mniemaniu usprawiedliwiæ dzia³alnoœæmanipula-137Cele manipulacjitorsk¹.W rzeczywistoœci jednak s¹ to jedynie pseudoargumenty, którefaktycznie zmierzaj¹ do odwrócenia uwagi opinii publicznej od celówprawdziwych.Widaæ to wyraŸnie na przyk³adzie manipulacji stosowanej wpropagandzie antykoœcielnej.Nie ma ju¿ dzisiaj ¿adnych w¹tpliwoœci co do istnienia po 1989 r.nowejpropagandy antykoœcielnej.Stanowisko takie podzielaj¹ przede wszystkimfachowcy w dziedzinie mass mediów, dziennikarze oraz intelektualiœcikatoliccy3.Nawet w publicystyce laickiej, nieprzychylnej Koœcio³owi, pojawiaj¹siê gtosy dostrzegaj¹ce nadmiern¹ agresjê w propagandzie antykoœcielnej4.Tymczasem podnoszone s¹ g³osy, które usprawiedliwiaj¹ propagandêantykoœcieln¹.Wœród przeciwników tezy o istnieniu propagandy antykoœcielnej, a wiêc imanipulacji wymierzonej w Koœció³, spotkaæ mo¿na czêsto stanowisko g³osz¹ce,¿e z winy samego Koœcio³a zdarzaj¹ siê ataki i manipulacja wobec niego.Gdybynp.nie by³o w nim triumfalizmu, antysemityzmu, postawy „oblê¿onej twierdzy" itendencji138Praw J/i we cele manipulacjido totalnej klerykalizacji ¿ycia publicznego w Polsce, nie by³oby ¿adnejpropagandy antykoœcielnej.Jest to swoista samoobrona spo³eczeñstwa, c/.ymniejszoœci wyznaniowych przed ekspansj¹ katolicyzmu - wyjaœniaj¹ rzecznicytego stanowiska.Inni znów twierdz¹, ¿e to, co „nazywane jest z przesad¹" propagand¹ czymanipulacj¹ antykoœcieln¹, jest w rzeczywistoœci niezbêdne Koœcio³owi dla jegowewnêtrznej naprawy (katharsis?), otwarcie siê na pr¹dy liberalne oraz doskutecznego dialogu ze œwiatem.S¹ wreszcie i tacy, którzy mówi¹, ¿e to.co siê w Polsce dzieje w ramach atakówna Koœció³, jest zjawiskiem ca³kowicie normalnym.Odwo³uj¹ siê do praktyki,jaka istnieje w mediach zachodnich, gdzie „nikogo siê nie oszczêdza".Atakitakie maj¹ byæ rzekomo przejawem dojrza³ej demokracji.Dlaczego wiêc w PolsceKoœció³ mia³by byæ pod tym wzglêdem uprzywilejowany - pytaj¹ z niepokojem jegoadwersarze5.139Cele manipulacjiRzeczywiste cele manipulacji antykoœcielnejStosowana w propagandzie antykoœcielnej manipulacja realizuje cele, którestanowi¹ bezpoœrednie zagro¿enie dla egzystencji Koœcio³a, dla jego rozwoju ipodstawowych misji, z których ewangelizacja œwiata nale¿y do zadañpodstawowych i naczelnych6.Do takiej oceny prowadzi analiza treœci publikowanych zw³aszcza w prasielewicowej, laickiej i liberalnej, a tak¿e emitowanych w radio i telewizji.Trzeba jednoczeœnie dodaæ, ¿e manipulacja antykoœcielna w Polsce ma swoj¹specyfikê i dlatego jest ona praktycznie nieporównywalna z innymi krajami, wktórych Koœció³ katolicki zajmuje inn¹ zupe³nie pozycjê, a oœrodkiantykoœcielne maj¹ za sob¹ wieloletnie doœwiadczenia w ramach strukturzorganizowanych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]