[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.“Ch³opi” jako epopeja wsiPowieœæ ta jest panoram¹ ¿ycia ludzi wsi: obrzêdy, prace, utwór o ¿yciu wsi.Syntezê zapewnia:znajomoœæ œrodowiskaumiejêtnoœæ syntetycznego ujêcia problemów wsiobiektywizm pisania prezencji zagadnieñrealizmtrójwymiarowa obserwacja - jednoczesnoœæ scen - ich symultanicznoœædzie³o sztuki i dokument ¿ycia wsiEpopeja to gatunek literacki, d³ugi, czêsto pisany wierszem.Pokazuje poetycznelosy bohaterów na tle wydarzeñ historycznych lub losy narodu w prze³omowymmomencie dziejowym.“Ch³opi” - zmiana patriarchalizmu na system, gdzie ka¿dy móg³ tworzyæ swedobro.Œwiadomoœæ spo³eczno narodowa.Kryzys gospodarki indywidualnej, z du¿ychgospodarstw rozdrabnia³y siê ma³e gospodarstwa.Kiedyœ patriarcha mia³ du¿oziemi.Dzieci i wnuki pracowa³y u ojca.Teraz m³ode pokolenie chce mieæ w³asn¹ziemiê.M³odzi maj¹ wiêksz¹ wiedzê Patriarchalny system rodziny ustêpujemiejsca nowemu systemowi gdzie m³odzi, ale doroœli ludzie maj¹ w³asn¹ ziemiê.Maj¹ œwiadomoœæ swych praw obywatelskich i przywilejów.Stare pokolenieprzyzwyczajone jest do biernoœci wobec w³adz.M³odzi siê buntuj¹ i wiedz¹, ¿emaj¹ do tego prawo.W epopei wystêpuje bohater zbiorowy.Natura:stwarza nastrój (Jaœ i Jagusia pod drzewem - intymnoœæ)natura wyznacza rytm ¿ycia ka¿dego wieœniaka.Wszechobecna w ich ¿yciu bonak³ada na nich konkretne obowi¹zki.Ich dzia³ania warunkowane s¹ przeznaturê.urasta do rangi odrêbnego bohatera.Przeciwnik i sojusznik ludzi.Opisimpresjonistyczny, gra œwiat³a i barwy, opis plastyczny, nastrój dynamiczny,zmieniaj¹cy siê.Cechy opisu w epopei:opis rozbudowany, zw³aszcza czêœæ porównawcza porównañ.Personifikacja natury.opis dynamicznyPatos przeplatany z komizmem np.:ch³opi ruszaj¹ na las, nastrój powa¿ny i uroczystyprzegnanie kolonistówwypowiedzi Rochaopis niektórych prac polowych ich wa¿noœæ dla ludzi wsi.Patos ma s³u¿yæ monumentalnoœci bohaterów b¹dŸ niektórych ich dzia³añ.Humorjest przeciwwag¹ patosu:komiczne postacie- Jagustynka- Ambro¿ykomiczne sceny- rozprawa s¹dowa o ojcostwo Boryny wzglêdem dziecka dziewkikomiczne dialogi- rozprawa na temat chorego mê¿czyzny, urwana macicaU¿yte techniki to:realizm (opis prac polowych)impresjonizmmalarskoœædobór kolorówperspektywiczne spojrzeniesymbolizmŒmieræ Boryny na polu.Z ziemi¹ zwi¹zane by³o jego ¿ycie i ziemi¹ zwi¹zana jestjego œmieræ.naturalizmpodporz¹dkowanie ¿ycia przyrodzie i jej rytmowiekspozycja roli jak¹ pe³ni popêd pó³ciowydrastyczne sceny: Kuba obcina nogê.X X L E C I E M I Ê D Z Y W O J E N N ERamy czasowePocz¹tek: 1918 r.Koniec: 1939 r.SYTUACJA W KULTURZE PO I WOJNIE ŒWIATOWEJW Europie w tym czasie panowa³y nastroje przygnêbienia i niepokoju.Dla wielupañstw wojna zakoñczy³a siê klêsk¹, dowiod³a te¿ do jakich zniszczeñ cz³owiekjest zdolny.Za³amaniu uleg³ system demokratyczny (daj¹cy obywatelom swobody iprawa polityczne, uznaj¹cy wp³yw obywateli na rz¹dy i ich wspó³udzia³ wsprawowaniu w³adzy).Podwa¿eniem demokracji by³a rewolucja paŸdziernikowa 1917w Rosji, która wprowadzi³a rz¹dy robotnicze.W Europie pojawi³y siê faszyzm ikomunizm.I WŒ by³a potê¿nym wstrz¹sem dla ludzi.Rozwój techniki, nauki, wielkich miast,powstanie kina.To wszystko wp³ynê³o na styl ¿ycia, sposób widzenia œwiata,celów i zadañ sztuki.Uzewnêtrzni³o to siê w filozofii.FILOZOFIEIntuizcjonizmHenryk Bergson - akcentowa³ poznanie œwiata poprzez intuicje.Jego teoriawywar³a ogromny wp³yw na sztukê.PragmatyzmWiedza ludzka, kierunki poznania mia³y mieæ charakter praktyczny.Wiliam James- wed³ug niego poznane powinno byæ tylko to co praktyczne i potrzebne wcodziennym ¿yciu.Behawioryzm(od s³owa zachowanie, postêpowanie).John Watson.Twórcy tej koncepcjitwierdzili, ¿e cz³owieka nie mo¿na poznaæ.Cz³owieka mo¿na okreœliæ poprzezobserwacjê jego zewnêtrznych ruchów i zachowañ, mo¿na przewidzieæ jego reakcje.Badania duszy s¹ nieskuteczne, poniewa¿ nie mo¿na ich empirycznie sprawdziæ.Wsztuce cz³owiek by³ prezentowany od zewn¹trz.Autor nie wnika³ w g³¹b jegopsychiki, prze¿yæ wewnêtrznych.Zygmunt FreudPos³ugiwa³ siê hipnoz¹, analiz¹ snów, skojarzeñ aby badaæ przyczyny chorób,nerwic.Bada³ psychikê ludzk¹ i doszed³ do wniosku, ¿e jest na z³o¿ona.Tworz¹j¹ trzy warstwy:ego - kierowanie rozumem, uzale¿nienie od wymogów spo³ecznych, cz³owiek wsposób œwiadomy kontroluje swoim zachowaniemid - strefa popêdów spychanych do podœwiadomoœci.superego - zespó³ norm, wartoœci uto¿samiany z sumieniemPomiêdzy id (popêd, instynkt) a superego (idea³) tworzy siê napiêcie.Toprowadzi do stresów i chorób psychicznych.Karol JungKszta³towa³ strefê zwan¹ podœwiadomoœci¹.Uwa¿a³, ze tam skrywane s¹ ucz³owieka pragnienia, dzia³ania, których nie mo¿na odkryæ.Dwie odmianypodœwiadomoœci:indywidualnazbiorowa - oparta na archetypach (praobrazach), czyli utajnionych pogl¹dach iwyobra¿eniach pierwotnych odziedziczonych po przodkach.Iwan Paw³owUdowodni³, ¿e u cz³owieka rz¹dz¹ odruchy warunkowe i bezwarunkowe.Przewidywanie reakcji ca³ej zbiorowoœci.Skrajny subiektywizmTwórc¹ by³ Franz Kafka.Œwiat to potê¿ny koszmar i udrêka cz³owieka zkoniecznoœci istnienia w nim.Cz³owiek jest ca³kowicie wyobcowany.Œwiat jestnies³ychanie tajemniczy, niepoznawalny.Kafka ukazywa³ œwiat z pogranicza snu ijawy ale nie zawsze pojawia³ siê jako senny koszmar.Wnikliwoœæ psychologicznejanalizy bohatera
[ Pobierz całość w formacie PDF ]