[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.33Psychologia wywierania wp³ywu i psychomanipulacji - Andrzej StefañczykKreowanie rólOpancerzanie uczuæIdentyfikacjaW procesie kszta³towania naszego superego (sumienia), cz³owiek przyswaja normy,które zapewniaj¹ mu poczucie bezpieczeñstwa i likwiduj¹ lêk przedrzeczywistoœci¹.Pierwszymi osobami, które „inicjuj¹" ten proces s¹ rodzice (np.: „Nie dotykajwrz¹cej wody.", „Nie rozmawiaj z nieznajomym.").Rodzice przekazuj¹ dzieckunormy moralne, a dziecko poprzez identyfikacjê przejmuje je od nich.W procesiekszta³towania superego uczestnicz¹ nie tylko rodzice, ale równie¿ inni.S¹ nimi:krewni (np.: „S³uchaj rodziców, bo oni wiedz¹ co dla ciebienajlepsze.");przyjaciele (np.: „Nie powinniœcie siê spotykaæ.", „Jak niepójdziesz z nami na imprezê, to siê do ciebie wiêcej nie odezwê.");nauczyciele (np.: „Nie rozmawiaj na lekcji.", „Jeszcze raz tozrobisz a dostaniesz naganê.");prze³o¿eni („Nie spóŸniaj siê.", „Jak nie skoñczysz na czas, to niedostaniesz premii.");autorytety, których chcemy lub musimy s³uchaæ.Wiele zale¿y od tego, jak nasze superego ukszta³tuje siê pod ich kierunkiem.Mo¿e dojœæ do takiej sytuacji, gdy zamieni siê ono w wewnêtrznego tyrana.Wtedycz³owiek stanie siê niewolnikiem narzuconych norm, które zacznie póŸniej wpajaæinnym.Identyfikacja z osob¹ kszta³tuj¹c¹ nasze superego sprawia, ¿e samizaczynamy kszta³towaæ superego innych w podobny lub identyczny sposób.Copyright by Wydawnictwo Z³ote Myœli & Andrzej Stefañczyk str.34Psychologia wywierania wp³ywu i psychomanipulacji - Andrzej StefañczykKiedy odczuwamy bezsilnoœæ wobec wymagañ autorytetu, narasta w nas lêk przedsankcjami niespe³nienia jego oczekiwañ (np.: kara cielesna, brak akceptacji,utrata mi³oœci, utrata pracy), a to z kolei powoduje, ¿e akceptujemy ispe³niamy te oczekiwania.Nastêpuje identyfikacja z autorytetem.Kiedy samistajemy siê takim autorytetem, zaczynamy stawiaæ innym wymagania, w taki samsposób w jaki stawiano je nam.Nieakceptowane wczeœniej cechy autorytetu, staj¹siê naszymi cechami.Sztandarowym przyk³adem jest wojsko.Kiedy ¿o³nierz trafi do wojska, wpajane mus¹ pewne œcis³e zasady postêpowania.Autorytet (dowódca) mo¿e znêcaæ siê nadszeregowym ¿o³nierzem.Mimo, ¿e ¿o³nierz nie akceptuje zachowania dowódcy, to wobawie przed konsekwencjami sprzeciwu, spe³nia jego wymagania (wype³niarozkaz).Stopniowo przejmuje cechy dowódcy i kiedy sam zostaje dowódc¹, w³aœniepoprzez identyfikacjê przenosi schemat postêpowania w stosunku do innych¿o³nierzy, w taki sam sposób, jak jego wczeœniejszy dowódca.Na tej w³aœnie zasadzie utrzymywana jest hierarchiczna struktura spo³eczeñstwa,w którym istotn¹ rolê pe³ni¹ symbole statusu demonstrowane przy ka¿dej mo¿liwejsposobnoœci.Wiêkszoœæ ludzi zapomina, ¿e autorytet, który posiadaj¹, jestwynikiem posiadanego symbolu statusu.Taki symbol mo¿na porównaæ do etykietki znapisem okreœlaj¹cym rodzaj autorytetu.Przyk³adowo, wraz z otrzymaniemetykietki „dyrektor" dostajemy równie¿ spo³eczn¹ akceptacjê do wysuwaniawymagañ w stosunku do osób nosz¹cych etykietkê „pracownik".Identyfikacja z autorytetem (agresorem) na zasadzie Jak ty mnie, tak ja tobie"(ucisk i krzywda zostaj¹ przeniesione na kolejne ofiary) ma miejsce w wieluinnych przypadkach, które obserwujemy na co dzieñ.Przyk³adowo osoba, nad któr¹znêcaj¹ siê w pracy mo¿e poprzezCopyright by Wydawnictwo Z³ote Myœli & Andrzej Stefañczyk str.35Psychologia wywierania wp³ywu i psychomanipulacji - Andrzej Stefañczykidentyfikacjê przenosiæ schematy postêpowania do domu i znêcaæ siê naddomownikami.W patologicznych przypadkach mamy do czynienia ze wzmocnieniem negatywnegooddzia³ywania poprzez identyfikacjê.Osoba, nad któr¹ siê znêcano, znêca siênad innymi dwa razy mocniej, opieraj¹c siê na zasadzie Jak ty mi, tak ja tobie,ale dwa razy mocniej".Przyk³adem mo¿e byæ sposób zachowania w ³añcuchuprze³o¿ony-podw³adny (obserwuj¹c go od najwy¿szego stanowiska do najni¿szego) wprzypadku, gdy prze³o¿ony wymaga od podw³adnego czegoœ, co jest dla niegotrudne do zaakceptowania.Prezes przekazuje dyrektorowi swoje oczekiwania wsposób stonowany („Mo¿e pracownicy z pana dzia³u powinni pracowaæ pogodzinach
[ Pobierz całość w formacie PDF ]