Staszic Stanisław Ród ludzki

do ÂściÂągnięcia ^ ebook ^ download ^ pobieranie ^ pdf

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.�Tymi �rodki zstaliwszy jestestwo fizyczneDuch jednodzier�e� swe wyrzek� prawid�a moralne,Z ust tych, w których osiad�, raz pierwszy �wiat tej ziemiS�ysza�, zl�k� si� i uczci� te straszne wyroki.�Do osi�gnienia tronu wszystko jest godziwe;By si� na nim utrzyma�, wszystkie �rodki prawe,Niech tnie miecz w cie� podejrze�.Ni s�owo, ni wiara,Ani go krwi wstrzymywa� blisko�� nie powinna.Jak moc, tak jego s�owa niech nie maj� zwrotu.Ber�a w�adza jak bóstwa moc nie znaj� sporu.Milszym widok z miast gruzów, z krwi, z ko�ci narodówNi� g�os niepos�usze�stwa, widok ich rokoszów,Im wi�cej po�cinanych g�ów w krom mego tronu,Tym na nim bezpiecze�stwa, tym wi�cej pokoju.Uderzaj i niszcz nawet gdzie pozór obawy,Wraz wo�aj, �e ocalasz od zburze� narody.Okrucie�stwo, jak mo�na, przywdziej w prawnomienno��.Wi�ksz� ni�li rozumu jest smys�ow dzia�alno��.Szlachcij co pod�ym, aby� spodli� co szlachetnym.Blask, ogrom czyni wi�cej na ludziach wra�eniaNi�eli sprawiedliwo��: wi�cej lud powa�aCo mu grozi, uciska, ni� co go uwalnia.Nieulno�� jednodzier�ów ma by� nieodst�pn�,A skryto�� jest najpierwsz� mego ducha cnot�.�To natury zwiej prawem, co sprzyja despotom,Bo to powinno tylko znajome by� ludziom.Wspo�ecze�stwa dla mo�nych, wojny s� dla Szachów,Ci tylko niebu winni t�omaczy� si� z czynów.Pomnij, �e religia, s�owa dobro krajuS� pot�ne jednodzier�stw talizmany tronu.�adne nie wi�� prawa, prawdy jednodzier�ca,Bo co jest u�ytecznym, to dla niego prawem.�Uka� si� wsz�dzie strasznym, a b�dziesz bezpiecznym;Sam bywaj kazicielem, potem karz ska�onych.Zdradzaj.Gwa�ty narz�dziem s� dzie� w�adców wielkich.Rozpoczynaj, ko�cz jednym, gdyby mo�na, razem.Ludy, co s� twym s�dzi�, s�dz� tylko smys�em:Ukazuj si� wi�c dobrym, rób wszystko skutecznie;Bywaj innym z pozoru, a innym w istocie.W pospolite pozorzy� gwa�ty umiej dobro.Honor jest z tob�, oby� szcz�liwym by� tylko.�Dawaj si� ludziom poznawa� w s�owach, lecz nie w rzeczy;Nie b�d� wi�c powierzchownie, czym jeste� w twej duszy.Im wi�cej ��dasz, uka� tym wi�kszy wstr�t ber�a.B�d� jednodzier�em w rzeczy, a królem z imienia.Czego ��dasz istotnie, niech �wiat nie wie nigdy.Tw� zwierzchno�� u�ó� w posta� rzetelno�ci, cnoty.Pokój, sojusz, przymierze za zr�czne miej sid�o,By� kogo gwa�t nie do�a, zdrad� zsidli� tego.Umowy, obowi�zkiem nie s� jednodzier�a:Bo jednodzier� nad sob� nie zna, nie ma prawa.Gdy ci� jawnie publiczno�� zejdzie na z�ym czynieI� podchwycono cnot�, spotwarz twe s�u�alce.Nietkni�tymi oszczerców poczy� w ko�o tronu.S�uchaj wielu, lecz ma�o u�ywaj do czynu.W tych szukaj duszy gi�tkiej, w których dowcip czynny,W pozór ludzko�ci ustrój �upie�, podst�p, zdrady.Niech si� twych w�adz pocz�tek ��czy zawsze z niebem;A je�li si� uda, zwiej si� bogiem lub bóstw synem.Co grozi ci obaw�, zabij wprzód, s�d� potem;Co dobre jednodzier�stwu, dla w�adców uczciwym.Cnota i sprawiedliwo�� dla su�tanów wielkichInne maj� scze�eje ni� dla osób drobnych.�Trzymaj miecz nad karkiem zawsze mo�now�adców,Niech tak�e stryczki wisz� i na gard�o m�drców:I w tych albowiem siedz� duchy niebezpieczne,Zawsze do przedsi�wzi�cia wielkiego sposobne.�Rozrucaj jak najdalej na krom jad niezgody:Niech si� k�óci ksi�dz z szlacht�, a szlachta z mieszczany,Strze� ich z sob� porozumie�.Pr�dzej zno� rozbojeW tym kraju ni�li jakowy zjazd lub zgromadzenie.�W panowaniu za g�ówny miej cel s�aw� wielk�:Jest to g�os opinii; a ta �wiata w�adc�,Wiedz: najwi�kszym z�wietnieniem jest wojna dla tronu;Fa�sz monet nieszczerpanym w wojnach �ród�em skarbu.�Ludy bez jednodzier�ca s� do odzier�enia:Ich prawa od dzikiego nie ró�ni� si� zwierza,Którego s�usznie panem, kto móg� by� zabójc�.Lud, co zjarzmi� nie do�asz, k�ó�, dziel i niszcz sztuk�;Zdradzaj go i naru� mu rz�dy nie mierz�ceJego pomy�lno��, ale upadek, nieszcz�cie.Oszukasz, poczciwo�ci przezwij z�y czyn s�owy.Burz�c wolno��, za nie�ad, mów, i� dasz rz�d sta�y.�wi�t� wierno�� przymierzom, obron� wolno�ci,Szcz�cie, dobro powszechne, ca�o�� prawej wiary,Bezpiecze�stwo my�l�cych cnie obywateli,Prawo narodów, pokój, równo�� wag EuropyWywo�aj za powód wszystkich twoich czynów,Gdy niepodleg�o�� jarzmisz, rozbijasz narodów.�Podan� bro� zburzonym ch�opom wprzecz bojarom,Zwiej ratunkiem ludzko�ci przeciw gwa�townikom;A kiedy sam podburza�, wspiera� b�dziesz zdrajc�,Wo�aj uciemi�onych, i� bronisz w narodzie.Niszcz�c mu rz�d, burz�c s�siada spokojno��Udaj, �e� o przymierców troskliwy szcz�liwo��.Rozdaj�c ozdoby i zdradziectw op�at�Wo�aj, obywatelsk� i� nagradzasz cnot�.K�ó� i zaburzaj, potem zbudzonych, sk�óconychKarz jako burzycielów, k�ótników publicznych.Staj�c si� gwa�cicielem b�d� razem potwarc�:Kogo skrzywdzisz, tych pami�� shyd� przed potomno�ci�.�Którzy �mier� nad niewol� przenios�, tych sta�o��Okrzykuj i oczerniaj, jak fanatyzm, w�ciek�o��.Gdzie za wolno�� szlacheck� wprowadzisz niewol�,Wmów, i� do barbarzy�stwa wnios�e� rz�d, ustaw�."Jednodzier�stwo na takim gdy stopniu stan�o,Spojrzymy na ród, w jakim stopniu wspo�ecze�stwo?Jeszcze i tu ród ludzki w towarzystwach niczym.Jeszcze pod jednodzier�stwa w krajach panowaniemRód zostaje w równo�ci z rzeczami, z bydl�ty:Jest na kupno, na sprzeda�, na dar i zamiany.Lecz pod jednodzier�stwem ju� przecie� niewolaDok�adniejszego bierze porz�dku prawid�a:�ycie je�ców wyj�te spod w�adz samodzier�ów,Lecz w r�ku jednodzier�a jest moc jarzmie� ludów.Ju� los osób zlepszony, ale ludy cierpi�;Rzecz� u�ytkowan�, nie u�ytkuj�c�,Jestestwem s� cierpi�cym, nie jestestwem czynnym.Lud wprawdzie zswobodzony od zamków, od dworców,Od zdzierczej i rozpustnej sudarów archandzy;Lecz d�wiga derwiszowskie i su�ta�skie gmachy,Op�aca, stawia twierdze, sk�ada zbirów krocie.Cz�sto w ko�ysce trzyma dziecina styr rz�dów,Los trwa�o�ci, upadku niezmiernych narodów.Lud pod�ego s�u�alstwa jednodzier�stw igrzyskiem,Osób nikczemnych z cia�a i z duszy bawid�em.Je�li nieszcz�ciem jeden cho� warcho� na tronie,Ca�y �wiat spada� musi z zaburze� w zburzenie.Od dumy, dziwactw jednej rozpustnej kobiety,Od g�upstw �le urz�dzonych smys�ów wartog�owcyCa�y ten �wiat wygl�da pokoju i �ycia.�mier� jednego cz�owieka, zrodzenie dzieci�cia,Przerucaj� losami pokojów i wojny.Zniszczenie ca�ych ludów od trzebca, porubcy,Od zbytniego napoju, pokarmu niestrawnego,Od niecnotliwej cz�sto jakiej z swach zawis�o.I tu pod zabobonem jeszcze cz�owiek j�cze�,Jeszcze gni� musi w lochach lub na stosach gore�;Jeszcze si� sroma�, tai�, �e si� rodzi�, musi.Przed wzgard� kryj�c w sobie ród i posta� ludziStaje si� szarlatanem, b�aznem lub oszustem;Kryje si� dworsk� barw� lub mnicha kapturem.I tu nauki bonzów, opinie dworskie,Wychowanie odbiera my�lenia mu w�adz�,On boi si� rozumu jak gdyby wyst�pku,Kiedy prawd� poznaje, dr�y, i� schybia bogu.O wszystkim smys�y s�dz�c, w berle sprawiedliwo��,W szabli cnot�, w kapicy widzi �wi�tobliwo��.Oto tym jeszcze cz�owiek! Jednodzier�ców, lamyRozs�dek ludów tylu sk�ócony przes�dy,Nie zna co prawo, laska, wyst�pek lub cnoty,Ani co jest ludzko�ci� albo okrucie�stwem,Ani kto dobroczy�c�, kto jego tyranem [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl
doc.pisz.pl
pdf.pisz.pl
luska.pev.pl

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL