[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Mawia³, ¿e lepiej jest siê potkn¹æ nogamini¿ jêzykiem.¯e dobro siê osi¹ga zaczynaj¹c od ma³ego,ale ono samo nie jest rzecz¹ ma³¹.(Inni przypisuj¹ têmyœl Sokratesowi)1.By³ bardzo wytrwa³y i wstrzemiêŸliwy, u¿ywa³pokarmów surowych i lekkiego okrycia, tak ¿e mówionoo nim:Ani mróz zimowy, ani jesienne deszcze,ani ¿ar lata, ani ciê¿kie choroby,ani to, co t³um raduje, nie zdo³a go powaliæ;bo we dnie i w nocy sw¹ nauk¹ ¿yje.Komediopisarze nie oœmieszali go, lecz raczej chwaliliw swoich utworach.Filemon tak mówi o Zenonie w komedii pt.Filo-zofowie :Jada suchy chleb, na deser suszon¹ figê, i popija je wod¹.Now¹ filozofiê ten cz³owiek g³osi:uczy g³odowaæ, a mimo to uczniów zdobywa.(Inni wiersze te przypisuj¹ Poseidipposowi).Jego styl¿ycia sta³ siê przys³owiowy.Mówiono bowiem: „Wstrze-miêŸliwszy ni¿ filozof Zenon".A Poseidippos tak piszew komedii Mê¿owie przeniesieni:Tak, ¿e przez dni dziesiêæwydawa³ siê bardziej wstrzemiêŸliwy od Zenona.Zenon przewy¿sza³ rzeczywiœcie wszystkich wygl¹demi godnoœci¹ i, na Zeusa, tak¿e d³ugowiecznoœci¹.Zmar³ bowiem maj¹c lat dziewiêædziesi¹t osiem;nie chorowa³ nigdy i nie zapada³ na zdrowiu do koñca.1 Por.wy¿ej II 32.Perseusz zaœ mówi w Etyce, ¿e Zenon zakoñczy³ ¿ycielicz¹c siedemdziesi¹t dwa lata, bo kiedy przyby³ doAten mia³ dwadzieœcia dwa, a Apollonios podaje,¿e kierowa³ szko³¹ piêædziesi¹t osiem lat.Umar³ zaœw ten sposób, ¿e wychodz¹c ze szko³y upad³ i z³ama³palec.Zapuka³ wiêc w ziemiê rêk¹ i powiedzia³ s³o-wami Niobe:Idê! Po co mnie wo³asz?1i umar³ natychmiast przez uduszenie.Ateñczycypochowali go na Kerameiku i uczcili wy¿ej przytoczo-nymi uchwa³ami, daj¹c œwiadectwo jego cnocie.Anty-pater z Sydonu u³o¿y³ dla niego takie epitafium:Tu le¿y Zenon, drogi miastu Kition.On na Olimp wst¹pi³,choæ na Ossê nie rzuci³ Pelionu 2ani trudu Heraklesa nic spe³ni³,a jedynie dziêki cnocie drogê do gwiazd znalaz³.Inny zaœ wiersz napisa³ stoik Zenodot, uczeñ Dioge-nesa:Nauczy³eœ ludzi samowystarczalnoœci cnoty i pró¿ne zwalcza³eœbogactwo,Zenonie czcigodny o jasnym czole!Znalaz³eœ naukê mêsk¹ i stworzy³eœ szko³ê,co sta³a siê matk¹ nieustraszonej wolnoœci.¯eœ rodem z Fenicji, czy¿ ujmê ci to przynosi?Stamt¹d by³ tak¿e Kadrnos, ten sam Kadmos przecie,co pismo da³ naszej Helladzie3.£¹cznie o wszystkich stoikach mówi epigramatykAtenajos:1Cytat z nieznanej tragedii.2Ossa i Pelion, dwie góry w Tessalii obok Olimpu.Wi¹¿e siê z nimipodanie o Gigantach, którzy rzucali Pelion na Ossê, aby dostaæ siê dosiedziby Zeusa.3Alfabet grecki by³ pochodzenia fenickiego.O znawcy opowieœci stoickich, wy, co najlepiejpoznaliœcie zasady wy³o¿one w œwiêtych ksiêgach,wedle których jedynym dobrem duszy jest cnota;tylko ona bowiem ocala ¿ycie ludzi i pañstw,rozkosz cielesna natomiast, która dla innych ludzisianowi dobro najwy¿sze,Ma za sob¹ tylko jedn¹ z cór Mnemozynyl.Powiedzieliœmy ju¿, jak umar³ Zenon.Równie¿ i myw Wierszach o ró¿nych miarach u³o¿yliœmy dla niego takiepigramat:Wieœæ g³osi, ¿e Zenon z Kition zmar³ ze staroœcipo ¿yciu pe³nym trudów, czy te¿ z przes³odzenia,czy wreszcie, jak mówi¹ niektórzy.¿e upad³szy ziemi dotkn¹³ rêk¹wo³aj¹c do niej: „Sam idê.Po co mnie wo³asz?"Tak wedle niektórych podañ mia³ umrzeæ Zenon.Tyle o jego œmierci.Demetrios z Magnezji opowiada w Pisarzach o tymsamym imieniu, ¿e ojciec Zenona, Mnazeas, czêsto bywa³w sprawach handlowych w Atenach i przywozi³ sy-nowi, który by³ jeszcze dzieckiem, wiele pism sokra-tyków, tak ¿e ju¿ w swojej ojczyŸnie Zenon pobiera³pocz¹tki nauk.Tote¿ skoro tylko przyby³ do Aten,skierowa³ swe kroki do Kratesa.Zdaje siê, mówiDemetrios, ¿e Zenon sam znalaz³ okreœlenie najwy¿szegodobra, podczas gdy inni wypowiadali na ten tematb³êdne pogl¹dy.Zenon przysiêga³ na owoc kaparu,tak jak Sokrates na psa.Niektórzy, a wœród nichsceptyk Kassjos 2 i jego uczniowie, gani¹ w wielu pun-ktach Zenona, a to przede wszystkim dlatego, ¿e na1 Por.wy¿ej VI 14, gdzie przytoczony jest ten sam epigramat.2 Kassjos ¿y³ za czasów Tyberiusza (I w.).Znanym jego uczniemby³ retor i sceptyk Izydor z Pergamonu.pocz¹tku swego Pañstwa uznaje ogólne wykszta³cenieza niepotrzebne, nastêpnie za to, ¿e g³osi³, i¿ ludzie,którzy nie s¹ cnotliwi (óðïõäáßïé), s¹ sobie samiwrogami, ¿e s¹ niewolnikami i staj¹ siê obcy osobomnajbli¿szym, rodzice — dzieciom, bracia — siostromi nawzajem, brak cnoty niszczy bowiem wiêzy rodzinne.Zarzucano mu tak¿e, i¿ w Pañstwie twierdzi³, ¿e tylkoludzie cnotliwi mog¹ byæ dobrymi obywatelami,przyjació³mi, krewnymi i tylko oni s¹ naprawdê wolni,¿e zatem wedle stoików rodzice i dzieci s¹ wrogami,je¿eli nie s¹ mêdrcami.W Pañstwie Zenon nauczarównie¿, ¿e kobiety powinny byæ wspólne i ¿e w miastachnie powinno siê budowaæ ani œwi¹tyñ, ani budynkóws¹dowych, ani gimnazjów.O pieni¹dzach zaœ pisze,¿e „nie s¹ potrzebne ani dla wymiany, ani dla podró¿y".Twierdzi³, ¿e mê¿czyŸni i kobiety powinni nosiæ jedna-kowe ubrania, a ¿adna czêœæ cia³a nie powinna byæ ca³ko-wicie zakryta.O tym, ¿e Pañstwo jest jego dzie³em, mówitak¿e Chryzyp w piœmie O pañstwie.O mi³oœci rozpra-wia Zenon na pocz¹tku dzie³a pt.Sztuka miloœci.O innych podobnych przedmiotach pisze tak¿e w Roz-prawach
[ Pobierz całość w formacie PDF ]