[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wzorcowym kalendarzem by³kalendarz z Nippur, siedziby i centrum Enlila.Nasz wspó³czesny jest jegomodyfikacj¹.Sumerowie uwa¿ali, ¿e nowy rok zaczyna siê dok³adnie w tym momencie, kiedyS³oñce przechodzi przez wiosenny punkt równonocy.Profesor Stephen Langdon(Tablets from the Arclzives of Drehern) odkry³, ¿e zapisy pozostawione przezDungi, w³adcê Ur z oko³o 2400 roku prz.Chr., ujawniaj¹, i¿ nippuryjskikalendarz uwzglêdnia³ pewne wybrane cia³a niebieskie, których po³o¿enie wczasie zachodu S³oñca umo¿liwia³o ustalenie dok³adnego momentu nadejœcia nowegoroku.Robiono to - powiedzia³ w konkluzji profesor - „mo¿e 2000 lat przed epok¹Dungi" - to jest oko³o 4400 roku prz.Chr.!Czy rzeczywiœcie mog³o byæ tak, ¿e Sumerowie bez instrumentów, jakimipos³ugujemy siê dzisiaj, mieli wyrafinowan¹ wiedzê astronomiczn¹ imatematyczn¹, wymagan¹ przy astronomii sferycznej i geomet~ rii? Jak wykazujeto ich jêzyk, mieli j¹ naprawdê.U¿ywali terminu - DUB - który oznacza³ (w astronomii)trzystuszeœædziesiêciostopniowy „obwód œwiata", w odniesieniu do niego mówili180o krzywej ³uku nieba.Do swoich astronomicznych i matematycznych obliczeñrysowali AN.UR - umowny „horyzont niebieski", wzglêdem którego mogli ustalaæwschody i zachody cia³ niebieskich.Prostopadle do tego horyzontu wyznaczalinastêpnie umown¹ liniê pionow¹, NU.BU.SAR.DA; dziêki niej otrzymywali punktzenitu, ktory nazywali AN.PA.Wytyczali linie, znane nam jako po³udniki, inazywali je „stopniowane jarzma"; równole¿niki definiowali jako „œrodkowe linienieba".Wspó³rzêdna szerokoœci okreœlaj¹ca przesilenie letnie nosi³a naprzyk³ad nazwê AN.BIL („ognisty punkt nieba").Akadyjskie, huryckie, hetyckie i inne literackie arcydzie³a staro¿ytnegoBliskiego Wschodu - jako t³umaczenia albo wersje sumeryjskich orygina³Ã³w -obfitowa³y w zapo¿yczenia z jêzyka sumeryjskiego, dotycz¹ce zjawisk i cia³niebieskich.Babiloñscy i asyryjscy uczeni, którzy uk³adali wykazy gwiazd b¹dŸzapisywali obliczenia ruchów planet, czêsto opatrywali tabliczki adnotacjami osumeryjskich orygina³ach, informuj¹c, ¿e kopiowali je lub t³umaczyli.W owychwspomnianych ju¿ 25 000 tekstów poœwiêconych astronomii i astrologii,wchodz¹cych w sk³ad biblioteki Assurbanipala w Niniwie, czêsto mo¿na znaleŸæwyrazy uznania i wdziêcznoœci dla sumeryjskich pierwowzorów.G³Ã³wny zbiór astronomicznych dzie³, który Babiloñczycy nazywali Dniem Pana,zosta³ og³oszony przez sporz¹dzaj¹cych go skrybów jako kopia sumeryjskiejtablicy zapisanej w czasach Sargona akadyjskiego w trzecim tysi¹cleciu prz.Chr.Inna tablica, pochodz¹ca z czasów trzeciej dynastii z Ur, tak¿e ztrzeciego tysi¹clecia prz.Chr., wymienia i opisuje grupy cia³ niebieskich takprzejrzyœcie, ¿e wspó³czeœni uczeni nie mieli du¿ych trudnoœci z rozpoznaniemtego tekstu jako klasyfikacji gwiazdozbiorów - a wœród nich WielkiejNiedŸwiedzicy, Smoka, Lutni, £abêdzia, Cefeusza oraz Trójk¹ta na niebiepó³nocnym; Oriona, Psa Wielkiego, Hydry, Kruka i Centaura na niebiepo³udniowym; jak te¿ znajomych konstelacji zodiakalnych w centralnym pasienieba.W staro¿ytnej Mezopotamii sekrety wiedzy niebieskiej by³y strze¿one, badane iprzekazywane przez kap³anów-astronomów.Mo¿e wiêc najzupe³niej s³usznie siêsta³o, ¿e uczonymi, którym przypada zas³uga przywrócenia nam tej zagubionej„chaldejskiej" nauki, okazali siê trzej ksiê¿a jezuici: Joseph Epping, JohannStrassman i Franz X.Kugler.Kugler w arcydziele Sternkunde und Sterndienst inBabel odczyta³, posegregowa³, zanalizowa³ i objaœni³ ogromn¹ liczbê tekstów iwykazów.Na jednym przyk³adzie, matematycznie „obracaj¹c niebo w kierunkupowrotnym", zdo³a³ wykazaæ, ¿e zbiór trzydziestu trzech cia³ niebieskich naniebie Babilonu w 1800 roku prz.Chr.by³ dok³adnie Zgodny z u³o¿eniem tychcia³ w dniu dzisiejszym!181W 1925 roku, po wytê¿onej pracy maj¹cej na celu ustalenie, jakie gwiazdy tworz¹grupy, a jakie tylko podgrupy, œwiatowa spo³ecznoœæ astronomów dosz³a doporozumienia i podzieli³a niebo, tak jak jest widziane z Ziemi, na trzy obszary- pó³nocny, centralny i po³udniowy - oraz posegregowa³a znajduj¹ce siê w nichgwiazdy na osiemdziesi¹t osiem gwiazdozbiorów.Jak siê okaza³o, nie by³o to nicnowego, poniewa¿ Sumerowie pierwsi podzielili niebo na trzy pasy, czyli„drogi" - drogê pó³nocn¹ nazywano imieniem Enlila, po³udniow¹ imieniem Ea, pascentralny natomiast „drog¹ Anu" - i oznaczyli na nich ró¿ne konstelacje.Dzisiejszy pas centralny, pas dwunastu gwiazdozbiorów zodiaku, odpowiadadok³adnie drodze Anu, na której Sumerowie rozdzielili gwiazdy na dwanaœciedomów.W staro¿ytnoœci, tak jak dzisiaj, podzia³ wynika³ z koncepcji zodiaku.Wielkieko³o ruchu Ziemi wokó³ S³oñca zosta³o podzielone na dwanaœcie równych,trzydziestostopniowych czêœci.Gwiazdy zaobserwowane w ka¿dym z tychsegmentów, czyli „domów", zgrupowano w konstelacje, którym nadano nazwy wed³ugkszta³tu, jaki gwiazdy danej grupy zdawa³y siê wyznaczaæ.Poniewa¿ gwiazdozbiory i ich podzia³y, a nawet pojedyncze gwiazdy wkonstelacjach, pojawi³y siê w cywilizacji Zachodu razem z nazwami i opisamizapo¿yczonymi w przewa¿aj¹cej czêœci z mitologii greckiej, œwiat Zachodu przezblisko dwa tysi¹clecia ska³ania³ siê do przypisywania tej zdobyczy Grekom.Obecnie wiadomo jednak bezspornie, ¿e wczeœni greccy astronomowie jedynieprzysposobili do swojego jêzyka i mitologii gotow¹ astronomiê otrzyman¹ odSumerów.Stwierdziliœmy ju¿, w jaki sposób Hipparch, Eudoksos i inni zdobyliswoj¹ wiedzê
[ Pobierz całość w formacie PDF ]