[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Uprzejme ignorowanie oznacza,¿e chodzi prawdopodobnie o kogoœ nowego.Osoba wyraŸnie unikana to ktoœ, kogogrupa odrzuca.Pozycja na krañcach grupy, z zachowaniem wyraŸnego odstêpu,wskazuje albo na dystans ze strony pozosta³ych, albo na neutralnoœæ danejosoby.Gdy ktoœ zasiada naprzeciwko grupy, œwiadczy to b¹dŸ o jego pozycjidominuj¹cej — choæby ze wzglêdów formalnych, jak w przypadku przewodnicz¹cegozebrania - b¹dŸ o opozycji wobec grupy.Tak¿e wysokoœæ zajmowanego miejsca wyra¿a rangê i status.Tron królewski jestnie tylko wiêkszy, lecz przede wszystkim wy¿szy ni¿ otaczaj¹ce go krzes³a,sto³ki i taborety.Tak wysoki, aby nikt ze stoj¹cych wokó³ nie przewy¿sza³linii oczu zasiadaj¹cego.W taki sym-107boliczny sposób rozstrzygn¹³ Karol Wielki walkê o dominacjê pomiêdzy Koœcio³ema pañstwem: cesarski tron w akwizgrañskiej katedrze kaza³ wybudowaæ tak wysoko,¿e ¿aden przedstawiciel Rzymu nie móg³ siedzieæ wy¿ej ni¿ on.Dzisiaj symboletakie stosuje siê o wiele subtelniej: wygodna tapicerka i wysokie oparcie musz¹zast¹piæ to, czego z uwagi na zasady demokracji nie mo¿na potwierdziæ przezpodwy¿szenie siedzenia.Ale fotel szefa rozpoznaj¹ wszyscy.Siedzenie blisko siebie umo¿liwia intymny kontakt, wskazuje na za¿y³oœæ lubzaufanie.Osoby równe sobie albo grupy podleg³e chêtnie skupiaj¹ siê razem,rezygnuj¹c z dystansu terytorialnego.W ten sposób zyskuj¹ poczucie pewnoœci,bezpieczeñstwa, ciep³a, dowodz¹ swojej solidarnoœci.Szczególnie namacalne jest to odciêcie siê od otoczenia, kiedy siedz¹cy tworz¹kr¹g, ale i zasiadanie w jednym szeregu (linii) jest manifestacj¹ wspólnotypogl¹dów i dzia³añ.£atwo to zaobserwowaæ nie tylko przy konferencyjnychsto³ach, ale i u zakochanych par w kawiarniach.Dla tych ostatnich siedzenieblisko siebie to tak¿e mo¿liwoœæ delikatnego kontaktu cielesnego.Jednoczeœniezakochani zaznaczaj¹ w ten sposób wspólny front przeciwko wszystkim wokó³:wymieniaj¹c108109fczule s³Ã³wka, uœciski i pieszczoty, od czasu do czasu szepcz¹ sobie do uchauwagi na temat przechodz¹cych.Siedzenie vis-a-vis, twarz¹ w twarz, oznacza ca³kowite skupienie siê narozmówcy.Taka skoncentrowana uwaga mo¿e mieæ zarówno charakter rzeczowy, jak iuczuciowy.Zakochane pary siedz¹ tak zatopione w sobie, jedno oddane drugiemu wpragnieniu duchowego porozumienia kosztem fizycznej bliskoœci i pieszczot;pozycja ta sygnalizuje rezygnacjê z myœlenia o sobie, wolê zbli¿enia; byæ mo¿edopiero co mia³a miejsce k³Ã³tnia.Podczas rokowañ i negocjacji zajêcie takiejpozycji oznacza chêæ skonfrontowania swoich racji i dojœcia do rozwi¹zania,które usatysfakcjonuje obie strony.Ruch barków stanowi¹cy odchylenie odrównoleg³ych linii obu frontów sygnalizuje, ¿e rozmówca nie akceptujeprzedstawianych (wysuwanych) w³aœnie argumentów i propozycji, „odwraca siê" odnich.Siedzenie prostopadle do siebie, ale blisko, przy rogu sto³u, stwarza szerszepole dla ró¿nych zachowañ.Z jednej strony unika siê niebezpieczeñstwaniezamierzonego zaostrzenia sytuacji, o które tak ³atwo przy pozycji vis-a-vis,z drugiej - zachowuje mo¿liwoœæ bezpoœredniego kontaktu przez dotyk fizyczny,bez jednoczesnej demonstracji110ca³kowitej zgodnoœci (siedzenie w jednej linii) albo nastawienia na drug¹ osobê(vis-a-vis).Ponadto zyskuje siê w ten sposób mo¿liwoœæ koncentracji naw³asnych myœlach i uczuciach albo relaksu i oderwania od tematu dziêkizwróceniu ku innym osobom i zdarzeniom, gdy¿ w tej pozycji jest naturalne iakceptowalne, ¿e rozmówcy od czasu do czasu spogl¹daj¹ przed siebie, odrywaj¹cwzrok od partnera.Krótko mówi¹c, zajêcie miejsc przy rogu stwarza mobiln¹sytuacjê komunikacyjn¹, sytuacjê dialogu, otwart¹ na ró¿ne warianty.Takisposób siedzenia preferuj¹ indywidualiœci, osoby samodzielne lub samowolne,które lubi¹ swobodn¹ wymianê myœli, a jednoczeœnie pragn¹ zachowaæ w³asn¹liniê, jednak¿e bez rezygnacji z bezpoœredniego kontaku i bliskoœci zrozmówc¹.Mo¿na œmia³o powiedzieæ, ¿e jest to „demokratyczny porz¹dek siedzenia";chcia³bym to wyjaœniæ na dwóch przyk³adach.Wy¿szy urzêdnik z pewnoœci¹ najlepiej czuje siê za swoim biurkiem.Interesancipo kolei stawiaj¹ siê przed nim, on zaœ rozstrzyga ich sprawy zgodnie ze swoj¹funkcj¹ i urzêdem.Jest „kimœ", niezale¿nie od tego, kto przed nim staje -ucieleœnia w³adzê i autorytet, jest wa¿n¹ person¹, której nale¿y ,siê respekt.Jednak w ci¹gu ostatnich111kilkudziesiêciu lat zwyczaj „stawiania siê przed obliczem urzêdnika" zacz¹³wychodziæ z u¿ycia.Petent, szukaj¹cy rady obywatel zwykle siada z boku, przyprawym rogu biurka urzêdnika, co ³agodzi onieœmielaj¹cy efekt spotkania zw³adz¹ „oko w oko".Z drugiej strony urzêdnik zachowuje swój „urzêdowy teren":mo¿e, nie obra¿aj¹c interesanta, wykorzystywaæ miejsce do pracy przed sob¹ iobok siebie, przegl¹daæ akta, czytaæ, sprawdzaæ.Nie wygl¹da to prowokuj¹co,lekcewa¿¹co ani obraŸliwie, gdy¿ zwraca przy tym spojrzenie w bok, zagl¹daj¹cdo notatek, a nie spogl¹da w dó³, jakby chcia³ otaksowaæ rozmówcê wzrokiem.Takie niuanse maj¹ wielkie znaczenie, nawet jeœli ledwie je sobie uœwiadamiamy.Gdybym bowiem siedzia³ naprzeciwko urzêdnika, a on spojrza³by w dó³, na akta,ankietê personaln¹ czy podanie, to wygl¹da³oby to tak, jakby kierowa³ wzrok namoje okolice intymne, na strefê genitaliów.A to mo¿na odczuæ jakonatarczywoœæ, prowokacjê czy te¿ szanta¿.Po tych szczegó³owych wyjaœnieniach z drugim przyk³adem uporam siê szybko.Sekretarka, któr¹ szef wzywa, aby jej coœ podyktowa³, zwykle chêtniej siadaprzy rogu biurka.Widzi szefa wystarczaj¹co dobrze i mo¿e bez trudu notowaæ; onzaœ, nie odrywaj¹c wzroku od punktu koncentracji przed sob¹, g³adko i rzeczowodyktuje tekst.Oczywiœcie, omawiaj¹c ten temat nic powinniœmy zapomnieæ o okr¹g³ym stole,który oznacza równorzêdnoœæ, równoœæ rang rozmówców.Telewizyjne relacjepokazuj¹, ¿e zwykle chodzi wtedy o obrady ONZ albo UNESCO, o „wschodni" albo„zachodni" szczyt gospodarczy, albo o konferencjê krajów OPEC.My jednak wiemy,¿e w rzeczywistoœci takie konferencje nie s¹ bynajmniej spotkaniamirównorzêdnych partnerów, i ¿e przy okr¹g³ym stole uwidoczniaj¹ siê wyraŸnieró¿nice w³adzy i statusu.Podczas „spotkañ na wysokim szczeblu" okr¹g³y stó³jest fikcj¹ - chodzi przecie¿ o kwestie wp³ywów i w³adzy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]