[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.O Œlepocie Pawe³ niewspomina tam nic.W Liœcie do Galacjan pisze: „Gdy jednak spodoba³o siê Temu,który wybra³ mnie jeszcze w ³onie matki mojej i powo³a³ ³ask¹ swoj¹, abyobjawiæ Syna Swego we mnie, bym Ewangeliê o Nim g³osi³ poganom…" (Gal 1, 15 in.).Ten jêzyk ró¿ni siê od opisów fantastycznych wydarzeñ w tak zwanejgodzinie nawrócenia siê Szaw³a.Nawet jeœli w takiej godzinie móg³ cz³owiekwidzieæ i dziesiêæ œwiate³, s³yszeæ g³osy i mog³o dziesiêæ razy rzucaæ nim oziemiê, z nawróceniem takie widowisko nie ma nic wspólnego.Proste - wporównaniu z relacjami Dziejów Apostolskich dotycz¹cymi wydarzeñ zwi¹zanych znawróceniem - zdanie Paw³a mówi wiêcej, ni¿ mo¿na wyraziæ za pomoc¹ teatralnegogrzmotu pod Damaszkiem.W I Liœcie do Koryntian (15, 8) mówi Pawe³ raz jeszcze o swoim spotkaniu zezmartwychwsta³ym Chrystusem.Zazwyczaj t³umaczy siê to miejsce tak: „W koñcu,ju¿ po wszystkich, ukaza³ siê tak¿e i mnie jako poronionemu p³odowi." Owo„ukaza³ siê" (po ³acinie: visus) pojmuje siê b³êdnie, jeœli rozumie siê przezeñwizjê, a wiêc jeœli siê owemu: „ukaza³" przypisuje zmys³owy, rzeczywistywymiar, który przejawia siê na przyk³ad w postaci czegoœ konkretnego, co siêwidzi.Tu nie ma siê na myœli zmys³owego widzenia.Kategorie naszych sposobówwidzenia nie s¹ adekwatne dla oddania doœwiadczenia, o które tu chodzi.To, cosiê tu ma na uwadze, jest zdarzeniem, w którym obecnoœæ Objawiaj¹cego siêzostaje doœwiadczona egzystencjalnie.To doœwiadczenie oznacza wiêcej ani¿eli„zjawisko", wiêcej ni¿ cudowne widzenie i s³yszenie.Definicja takiego momentupostrzegania i poznawania, wykraczaj¹cego poza wszelkie zmys³owecharakterystyki, która obejmuje ca³¹ egzystencjê - nie jest mo¿liwa.To jednak,¿e takie spotkanie z Jezusem, jakie opisuje Pawe³, nie ma nic wspólnego z„showem" po Damaszkiem przedstawionym w Dziejach Apostolskich, pozostaje pozawszelk¹ w¹tpliwoœci¹.W cytowanym miejscu z Listu do Galacjan oddaje Pawe³istotê tego wydarzenia nastêpuj¹co: „Gdy jednak spodoba³o siê Temu… aby objawiæSyna Swego we mnie…" (Gal 1, 15 i n.).Skromnoœæ owego „we mnie" pozbawia towydarzenie otoczki wszelkiej zewnêtrznej manifestacji i demonstracji,zachowuj¹c je w dyskrecji i skrytoœci tego, czego dowieœæ nie mo¿na.W legendarnym opisie nawrócenia zawartym w Dziejach Apostolskich (26, 14)znajduje siê zdanie, które na drodze do Damaszku mia³ ponoæ wypowiedzieæ Jezusdo le¿¹cego na drodze Szaw³a, zdanie: „Trudno ci bêdzie wierzgaæ przeciwkooœcieniowi." Oœcieñ to nie kolec roœliny czy ¿¹d³o zwierzêcia (np.owada), leczspecjalny oœcisty kij, którym w staro¿ytnoœci poganiacze zwierz¹t jepopêdzali.W zdaniu tym twierdzi siê po prosu, ¿e nie ma sensu wystêpowaæ przeciwko kijowipoganiacza.Pochodzi ono z jednej ze sztuk greckiego poety Eurypidesa (†406p.n.e.), mianowicie z Bachantek.Fakt, ¿e w Nowym Testamencie znajduje siêantyczny grecki cytat, nie jest sam w sobie niczym zaskakuj¹cym, dziwne jesttylko to, ¿e to Jezus jest osob¹, która w rozmowie z Paw³em cytuje greckieprzys³owie, tym bardziej, ¿e Pawe³ przecie¿ oœwiadcza (Dz Ap 26, 14), i¿ Jezusrozmawia³ z nim po aramejsku.Szczególnie znamienny jest jednak fakt, ¿e Jezusi Eurypides nie tylko u¿ywaj¹ tego samego przys³owia, lecz tak¿e identycznoœæsytuacji, w których jest ono wypowiadane.W obu wypadkach idzie o rozmowêmiêdzy przeœladowanym Bogiem i jego przeœladowc¹.Przeœladowanym bogiem uEurypidesa jest bóg - Dionizos, a przeœladowc¹ - Penteusz, król Teb.Dionizos,podobnie jak Jezus, mówi do przeœladowcy: „Nigdy nie dajesz pos³uchu moims³owom… Zamiast jako œmiertelny wierzgaæ przeciwko boskiemu oœcieniowi -winieneœ mu raczej z³o¿yæ ofiarê" [169 s.787 i n.].Wydaje siê oczywiste, ¿e mamy tu do czynienia z przeniesieniem do treœci scenypod Damaszkiem jednego z epizodów z ¿ycia Dionizosa.Staro¿ytna sagatematycznie zwi¹zana z przeœladowaniem boga zostaje przejêta przez sagêchrzeœcijañsk¹ o identycznej tematyce.Nawet taki szczegó³ jak rym wiersza,który zmusi³ Eurypidesa do u¿ycia przy s³owie „oœcieñ" liczby mnogiej zamiastpojedynczej - zostaje przejêty przez Jezusa.Bajka o sposobie nawrócenia siê Paw³a ma niewinny charakter.Istniej¹ jednak wDziejach Apostolskich tak¿e niedobre, a wrêcz z³e bajki, na przyk³ad historiapary ma³¿eñskiej Ananiasza i Safiry
[ Pobierz całość w formacie PDF ]