Kant I. Uzasadnienie Metafizyki

do ÂściÂągnięcia ^ ebook ^ download ^ pobieranie ^ pdf

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Gdyby tylko by�o tak �atwo poda� okre�lone po�j�cie szcz�liwo�ci, toimperatywy m�dro�ci zga�dza�yby si� najzupe�niej z imperatywami zr�czno�ci[46j1Tzn.jako wywo�anego przeze mnie skutku.Przej�cie do metafizyk' moralno�cii by�yby równie� analityczne.Albowiem tak tutaj jak tam mówi�oby si�: kto chcecelu, ten chce tak�e (zgod�nie z rozumem koniecznie) jedynych wiod�cych do� 8�rodków, które do tego s� w jego mocy.Atoli na nieszcz�cie poj�cieszcz�liwo�ci jest poj�ciem tak nie�okre�lonym, �e chocia� ka�dy cz�owiek �yczysobie doj�� do niej, to jednak nigdy stanowczo i w zgodzie z sa�mym sob� niemo�e powiedzie�, czego w�a�ciwie sobie �yczy i chce.Przyczyn� tego jest, �ewszystkie co do je�dnego sk�adniki nale��ce do poj�cia szcz�liwo�ci s�em�piryczne, tj.musz� by� zaczerpni�te z do�wiadczenia, �e jednak zarazem ideaszcz�liwo�ci wymaga absolutnej ca��o�ci, najwy�szego stopnia pomy�lno�ci i wmoim obec�nym, i w ka�dym przysz�ym stanie.Ale jest rzecz� nie�mo�liw�, �ebyistota najbystrzejsza i zarazem najwi�cej mog�ca, ale przecie� sko�czona,wyrobi�a sobie okre��lone poj�cie o tym, czego tutaj w�a�ciwie chce.Je�eli[cz�owiek] chce bogactwa, ile� trosk, zazdro�ci i prze��ladowa� móg�by przez to�ci�gn�� na swoj� g�ow�! Je�eli chce wiele poznania i zrozumienia rzeczy,sta�oby si� ono mo�e dla� tylko wzrokiem, o tyle bystrzejszym, by mu w tymokropniejszym �wietle przedstawi� z�a, które dotychczas przed nim si� ukrywaj�,których jed�nak nie mo�na unikn��, albo �eby jeszcze wi�kszymi potrzebamiobarczy� jego ��dze, które mu ju� [i tak] [47] dosy� robi� k�opotu.Je�eli chced�ugiego �ycia, to kto zar�czy mu, czy nie b�dzie ono d�ug� n�dz�? Je�eli chceprzynajmniej zdrowia�jak�e� cz�sto s�aba kon�stytucja cia�a powstrzyma�a[cz�owieka] od rozpusty, w któr� by�by popad� przy nieograniczonym zdrowiu itd.Krótko mówi�c, nie mo�e on wed�ug �adnej za�sady okre�li� z zupe�n� pewno�ci�,tego co go napra�wd� uszcz�liwi, poniewa� do tego by�aby potrzebnawszechwiedza.Nie mo�na wi�c post�powa� wed�ug okre�lonych zasad, �eby by�szcz�liwym, lecz tylko wed�ug empirycznych wskazówek, np.diety,oszcz�d�no�ci, uprzejmo�ci, ostro�no�ci itd., o których do�wiad�czenie uczy, �ena ogó� najbardziej przyczyniaj� si� do dobrego stanu [cz�owieka].Z tegowynika, �e impera�tywy m�dro�ci, �ci�le mówi�c, wcale nie mog� nakazy�wa�, tj.przedstawia� czynów obiektywnie jako praktycz�nie koniecznych, �e uwa�a� jetrzeba raczej za rady (consilia), ani�eli za nakazy (praecepta) rozumu i �ezupe�nie nierozwi�zalne jest zadanie: okre�li� w sposób pewny i ogólny, jakiepost�powanie b�dzie s�u�y�o szcz�liwo�ci istoty rozumnej.Dlatego to nie jestmo��liwy �aden imperatyw dotycz�cy szcz�liwo�ci, który by w �cis�ym znaczeniunakazywa� czyni� to, co przy�nosi szcz�cie, poniewa� szcz�liwo�� nie jestidea�em ro�zumu, lecz wyobra�ni; opiera si� to tylko na empiry�cznychpodstawach, po których daremnie si� spodzie�wamy, �e powinny okre�li� czyn,dzi�ki któremu osi�gn�- 419 liby�my ca�o�� niesko�czonego w istocie szereguskut- [48] ków.Je�eli przyjmiemy, �e mc�na w sposób pewny okre��li� �rodki doszcz�liwo�ci, to ten imperatyw m�dro�ci by�by jednak�e s�demanalityczno-praktycznym, albo�wiem od imperatywu zr�czno�ci ró�ni si� on podtym tylko wzgl�dem, �e przy nim cel ten jest mo�liwy, przy tamtym za� dany;poniewa� jednak oba nakazuj� tylko �rodki do tego, o czym przyjmujemy, �estanowi cel naszej woli, przeto imperatyw nakazuj�cy chcenie �rod�ków temu, ktochce celu, jest w obu wypadkach ana�lityczny.Nie zachodzi wi�c te� �adnatrudno�� co do mo�liwo�ci takiego imperatywu.Przeciwnie, jak jest mo�liwy imperatyw moral�no�ci, to jest bez w�tpieniajedyne pytanie wymagaj�cePrzej�cie do metafizyki moralno�ci49//.Przej�cie do metafizyki moralno�ci48rozwi�zania, gdy� nie jest on zgol� hipotetyczny, a wi�c obiektywnieprzedstawiona konieczno�� nie mo�e si� opiera� na �adnym za�o�eniu, jak przyhipotetycznych imperatywach.Trzeba tylko przy tym nigdy nie traci� z oka tego,�e przy pomocy �adnego przyk�adu, a wi�c empirycznie, nie mo�na rozstrzygn��,czy w ogóle istnieje \ akikolwiek kategoryczny imperatyw, ale [trzeba] baczy�na to, �e wszystkie imperatywy, które wydaj� si� kategoryczne, mog� by�przecie� w ukryty sposób hipotetyczne.Np.je�eli nakaz brzmi: nie powiniene�oszuka�czo dawa� �adnego przyrzeczenia, i je�eli przyj�mujemy, �e konieczno��wstrzymania si� od tego nie [49) jest mo�e tylko dawaniem rady w celuunikni�cia ja�kiego� innego z�a, tak �e nakaz brzmia�by: nie powi�niene� dawa�k�amliwego przyrzeczenia, �eby w razie, gdyby si� to wyda�o, nie utraci�kredytu [moralnego] u innych; ale [przeciwnie, je�eli przypuszczamy], �e czyntego rodzaju nale�y uwa�a� sam w sobie za z�y, a wi�c imperatyw tego zakazujest kategoryczny, to jednak nie mo�na na �adnym przyk�adzie z pewno�ci�pokaza�, �e wol� sk�ania tutaj jedynie prawo bez innych pobudek, jakkolwiek taksi� wydaje; albowiem jest zawsze mo�liwe, �e obawa wstydu, a mo�e tak�enie�wiadoma obawa innych niebezpiecze�stw skrycie wywiera wp�yw na wol�.Któ�mo�e nieistnienie przy�czyny wykaza� przez do�wiadczenie, skoro ono nic wi�cejnie uczy, jak tylko, �e jej nie spostrzegamy? W takim razie jednak tak zwanymoralny imperatyw, który jako taki wydaje si� kategorycznym i bezwarun�kowym,by�by w istocie tylko pragmatycznym przepi�sem, który zwraca nasz� uwag� naw�asn� nasz� ko�rzy�� i uczy nas tylko jej pilnowa�.B�dziemy wi�c musieli ca�kiem a priori zbada� mo�liwo�� kategorycznegoimperatywu, gdy� nie znajdujemy si� tutaj w tym korzystnym po�o�eniu, �eby �orzeczywisto�� jego by�a dana w do�wiadczeniu, a wi�c �eby j ego mo�liwo�� by�apotrzebna nie do ustalenia, lecz tylkodo wyja�nienia [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl
doc.pisz.pl
pdf.pisz.pl
luska.pev.pl

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL